31 ოქტომბერი – ხსენება წმიდისა დიდებულისა და ყოვლადქებულისა მოციქულისა და მახარებელისა ლუკასი.
დღესასწაულთან დაკავშირებით ყველა მოქმედ ტაძარში საზეიმო მსახურება აღესრულება.
წმიდა მოციქული და მახარებელი ლუკა სირიის ანტიოქიაში დაიბადა. იგი განათლებულ ბერძენთა წრეს ეკუთვნოდა და პროფესიით ექიმი იყო. ქრისტეს შესახებ რომ შეიტყო, ლუკა მოციქული პალესტინაში ჩავიდა და უფლის მოწაფე გახდა. ღვთის სიტყვა მან სხვადასხვა მხარეში იქადაგა.
70 მოციქულთა შორის, რომელიც თვით მაცხოვარმა გაგზავნა ცათა სასუფევლის ქადაგებისათვის ჯერ კიდევ თავის ამქვეყნიურ ცხოვრებაში, ლუკა მახარებელიც იყო. თავის ბრწყინვალე აღდგომის შემდეგ უფალი იესო ქრისტე ემაუსში მიმავალ ლუკასა და კლეოპას გამოეცხადა.
მოციქული ლუკა მონაწილეობას იღებდა წმიდა პავლე მოციქულის მეორე მისიონერულ მოგზაურობაში და მას შემდეგ ისინი განუყრელად ერთად იყვნენ. როცა წმიდა პავლე მისმა ყველა თანამოღვაწემ მიატოვა, მოციქული ლუკა არ მოსცილებია მას და წმიდა პავლეს ყველა გაჭირვებას იზიარებდა. უმთავრეს მოციქულთა მოწამებრივი აღსასრულის შემდეგ, წმიდა ლუკამ დატოვა რომი და სახარების ქადაგებით განვლო აქაია და ლიბია, ეგვიპტე და ფიბეიდა. მოწამეობრივი ღვაწლით კი ქალაქ თებეში აღესრულა.
საეკლესიო გადმოცემის მიხედვით, წმიდა ლუკა მოციქულს ეკუთვნის ყოვლადწმიდა ღვთისმშობლის პირველი ხატების შექმნა. “მადლი ჩემგან შობილისა ჩემითა მეოხებითა იყოს ამა ხატთანა!” – უბრძანებია ყოვლადწმიდა ქალწულს თავისი წმიდა გამოსახულების ხილვისას.
აწყურის ღვთისმშობლის ხატსაც ლუკა მახარებლის სახელს უკავშირებენ. წმიდა მოციქულს ეკუთვნის ასევე თავთა მოციქულთა – პეტრეს და პავლეს ხატებიც.
მასვე ეკუთვნის „საქმე მოციქულთაც“, რომელიც ოთხთავის გაგრძელებაა მაცხოვრის ამაღლების შემდეგ.
თავისი სახარება წმიდა ლუკა მახარებელმა დაწერა 62-63 წლებში, რომში, თვით პავლე მოციქულის შეწევნითა და ხელმძღვანელობით. წმიდა ლუკამ ამ სახარების პირველივე მუხლებში ნათლად გამოხატა თავისი შრომის მიზანი: რაც შეიძლება სრულად და ქრონოლოგიური თანამიმდევრობით აღეწერა ყოველივე, რაც კი ცნობილი იყო ქრისტიანებისათვის იესო ქრისტესა და მისი მოძღვრების შესახებ, და ამით მტკიცე ისტორიული დასაბუთება მიენიჭებინა ქრისტიანული სასოებისათვის.
ლუკა მახარებელს ეკუთვნის “საქმე მოციქულთა”. იგი ოთხთავის გაგრძელებაა და მოგვითხრობს წმიდა მოციქულთა შრომასა და ღვაწლზე მაცხოვრის ამაღლების შემდეგ. როგორც უდიდეს საეკლესიო მოვლენას, თხრობისას განსაკუთრებული ყურადღება ეთმობა მოციქულთა კრებას (51 წ. ქრისტეს შემდეგ), რომელმაც დოგმატური საფუძველი დაუდო იუდაიზმისგან ქრისტიანობის გამიჯვნას და მსოფლიოში მისი დამოუკიდებელი გავრცელების საწინდარი შეიქნა (საქმე. 15, 6-29).
ტროპარი:
მოციქულო წმიდაო მახარებელო ლუკა, ევედრე მოწყალესა ღმერთსა, რათა ცოდვათა შენდობა მოგვანიჭოს და სულთა ჩუენთა დიდი წყალობა.
კონდაკი:
ჭეშმარიტსა ქადაგსა კეთილ-მსახურებისასა, და გამოუთქმელთა საიდუმლოთა რიტორსა, ვარსკვლავსა ეკლესიისასა, საღმრთოსა ლუკას შევასხმიდეთ, რამეთუ სიტყვამან გამოაჩინა იგი პავლეს თანა ბრძნისა წარმართთა მოძღურად, მხოლომან, რომელმან უწყნის გულთა შინანი.
ყველა მართლმადიდებელს და ყველა ლუკას ვულოცავთ წმ. ხსენების დღეს! შეგეწიოთ,გწყალობდეთ და გფარავდეთ წმ.მოციქულის ლოცვის ძალა და მადლი!
